a. Ja, ik vind Clear echt goed gekozen. Het is een simpel woord, maar het krijgt in dit verhaal zoveel lagen. Je voelt het al in de beschrijvingen van het landschap – leeg, ruig, wijds – maar het zit ook in de sfeer en in de personages.
Ivar leeft letterlijk afgezonderd: hij wil vrij zijn van regels, van mensen, van bemoeienis. Voor hem is ‘clear’ zijn bijna een levensdoel. En John komt dan weer vanuit een wereld vol bevelen en verplichtingen, en begint gaandeweg te twijfelen aan wat hij doet. Ook hij zoekt helderheid, vrijheid, iets zuivers misschien. Dus die titel Clear raakt echt iets essentieels in het verhaal.
b. Helder is zeker geen verkeerde vertaling – het roept dat gevoel op van openheid en licht, en het past bij de schrijfstijl van Carys Davies: sober, precies, zonder opsmuk. Je kunt ook denken aan helder in de betekenis van inzicht krijgen of iets beginnen te begrijpen, en dat zie je ook gebeuren bij de personages.
Tegelijk mis ik in Helder een beetje de veelzijdigheid van het woord Clear. Clear betekent niet alleen ‘helder’ in visuele zin, maar ook ‘vrij’, ‘duidelijk’, ‘zuiver’, ‘leeg’, ‘onbesmet’, ‘doorzichtig’, ‘open’ – elk van die betekenissen laat zich moeiteloos verbinden met verschillende facetten van het boek.In het Engels kan het ook ‘vrij van’ betekenen – vrij van schuld, van verplichtingen, van ruis – en dat zit óók sterk in het verhaal. In het Nederlands heeft ‘helder’ vooral een visuele of mentale betekenis, en minder dat gevoel van ‘los zijn van’.
Misschien had een titel als Vrij of Zuiver ook gekund, maar dan verlies je weer iets anders. Alles bij elkaar genomen vind ik Helder een degelijke keuze. Het pakt niet álle betekenissen van Clear, maar het voelt wel in de geest van het boek.
